The Spheres สถาปัตยกรรมโครงสร้างเหล็กล้ำอนาคต  ออฟฟิศในฝันป่ากลางเมือง

จะเป็นอย่างไร หากคุณได้นั่งทำงานในพื้นที่ซึ่งเหมือนกับคุณได้นั่งอยู่ท่ามกลางธรรมชาติ? The spheres สำนักงานใหญ่ Amazon ซึ่งก่อตั้งโดย เจฟฟ์ เบโซส (Jeff Bezos) ที่เสมือนจำลองป่าไม้มาไว้ในโดมขนาดใหญ่ กับแนวคิดการออกแบบและการเลือกใช้วัสดุที่น่าสนใจ บริษัทอีคอมเมิร์ซยักษ์ใหญ่ระดับโลกอย่าง Amazon.com ซึ่งตั้งอยู่ในเมืองซีแอทเทิล สหรัฐอเมริกา ด้วยพื้นที่ขนาดใหญ่และสถาปัตยกรรมที่มีรูปทรงเหมือนกับการจำลองโดมสวนป่าขนาดใหญ่มาไว้ใจกลางเมือง แต่สถานที่แห่งนี้ ไม่ใช่เพียงแค่โครงสร้างทางสถาปัตยกรรมหรือสำนักงานที่มีเพื่อความสวยงามเท่านั้น ผู้ออกแบบต้องการให้ผู้มาเยี่ยมชมเกิดความรู้สึกว่าสถานที่แห่งนี้มีความพิเศษและมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ไม่เพียงเท่านั้น ยังถูกออกแบบขึ้นมาเพื่อสร้างสิ่งแวดล้อมที่ดีให้พนักงานหรือผู้ที่มาเยี่ยมชมเกิดความมีส่วนร่วมกับพื้นที่ กระตุ้นให้เกิดไอเดียดีๆ หรืออยากที่จะสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ ร่วมกัน บนพื้นที่ 67000 ตารางเมตร และการเลือกใช้วัสดุที่น่าสนใจหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นโครงสร้างเหล็ก ไม้ และกระจก

แนวคิดการออกแบบรูปทรงของสถาปัตยกรรมที่ล้ำอนาคต ใกล้ชิดธรรมชาติ

ที่มีแรงบันดาลใจมาจากรูปทรงหลายเหลี่ยมที่มีจุดเชื่อมเป็นมุม 5 มุม ของนักคณิตศาสตร์ชาวเบลเยี่ยม เออแฌน ชาร์ล กาตาล็อง (Eugène Charles Catalan) เกิดเป็นงานสถาปัตยกรรมโครงเหล็กที่มีจุดเชื่อมโยงกันมากมายของรูปทรงหลายเหลี่ยม (Icosahedron Structure) จนเกิดเป็นโดมกระจกใสขนาดใหญ่ คล้ายกับเรือนกระจกที่มีรูปทรงล้ำสมัย ออกแบบโดยบริษัทสถาปนิก NBBJ ซึ่งทำงานร่วมกับวิศวกรโครงสร้างที่ Magnusson Klemencic Associates

นอกจากแนวคิดการออกแบบของรูปทรงทางสถาปัตยกรรมซึ่งมีที่มาที่ไป การเลือกคอนเซ็ปต์เรื่องการจำลองป่าไม้มาไว้กลางเมืองเองก็มีที่มาที่ไปเช่นกัน แรงบันดาลใจจากการตระหนักได้ว่าพื้นที่สำหรับการทำงานในปัจจุบันนั้น ขาดการเชื่อมโยงกับธรรมชาติลงไปเรื่อยๆ ยิ่งอยู่ในเมืองเท่าไหร่ก็ยิ่งห่างไกลจากธรรมชาติเท่านั้น และนั่นเป็นจุดเริ่มต้นของการสร้างสรรค์พื้นที่การทำงานเพื่อให้พนักงาน หรือผู้ที่เข้ามาทำงานที่นี่ได้มีส่วนร่วมกับธรรมชาติ เมื่อคุณเข้ามาที่นี่ครั้งแรก จะสัมผัสได้ถึงความเขียวชอุ่มของภายในโดม และเกิดการรับรู้ถึงสุขภาพที่ดีได้โดยอัตโนมัติ เพราะภายในนั้นรายล้อมไปด้วยพืชพรรณนาๆ ชนิด เสมือนจำลองป่าไม้ ให้มาอยู่ในพื้นที่การทำงาน ซึ่งผสานเข้ากันได้อย่างลงตัวเลยทีเดียว

นอกจากเรื่องการออกแบบที่แปลกใหม่แล้ว The spheres ยังมีความพิเศษของการจัดสรรพืชพรรณต่างๆ ที่อยู่ภายในโดมแห่งนี้ได้อย่างน่าอัศจรรย์ เพราะมีการปลูกต้นไม้ราว 40,000 ต้น รวมทั้งหมดกว่า 400 สายพันธุ์ ซึ่งหลายๆ ชนิดเป็นพืชพรรณที่หายาก ที่นั่งบนชั้นลอย เสมือนรังนกจำลอง เพื่อให้เข้าธีมกับความเป็นธรรมชาติภายใน ทางผู้ออกแบบจึงได้สร้างที่นั่งซึ่งหากมองจากด้านล่างขึ้นไป จะเหมือนกับรังนกขนาดใหญ่ซึ่งคนสามารถนั่งตรงนี้ได้ เป็นจุดชมวิวหรือบรรยากาศโดยรอบภายในโดมที่สามารถนั่งทำงาน พูดคุย หรือพักผ่อนได้

การผสมผสานวัสดุที่ลงตัวด้วยเทคนิควิศวกรรม

กระจกใสพิเศษ (LOW IRON GLASS)

วัสดุหลักๆ ที่โปรเจคนี้เลือกมาใช้และแน่นอนว่าเป็นวัสดุที่สร้างความตระการตาให้กับงานสถาปัตยกรรมนี้ นั่นก็คือ “กระจก” หากสังเกตดูจะเห็นว่ากระจกที่ถูกนำมาใช้จะมีความใสมากเป็นพิเศษ อีกทั้งยังผ่านการติดฟิล์มเพื่อป้องกันความร้อนและช่วยประหยัดพลังงาน กระจกที่ถูกเลือกใช้คือกระจกประเภท LOW IRON GLASS หรือ “กระจกใสพิเศษ” ขึ้นชื่อว่ากระจกใสพิเศษ ก็ต้องมีความแตกต่างจากกระจกทั่วไป เพราะในสูตรของส่วนผสมสำหรับหลอมกระจกโดยทั่วไป ต้องมีการใส่ส่วนผสมของโลหะ (Iron Oxide) เข้าไปด้วย แต่สำหรับวัสดุอย่าง “กระจกใสพิเศษ” จะเป็นการใส่โลหะลงไปในปริมาณที่น้อยลงกว่าเดิม เพื่อให้เนื้อกระจกมีความใสกว่าปกติ ซึ่งแน่นอนว่าต้นทุนต้องสูงตามไปด้วย

กระจกใสธรรมดาที่ความหนา 6 มม. จะมีค่าการส่องผ่านของแสง (VLT) อยู่ที่ประมาณ 83-89% ในขณะที่กระจกใสพิเศษจะให้ค่าการส่องผ่านของแสงได้มากขึ้นถึง 91% โดยประมาณ จึงทำให้ถ่ายทอดสีสันได้เหมือนจริงและมีความกระจ่างใส เมื่อมองผ่านเนื้อกระจกได้มาก

โครงสร้างเหล็ก

เหล็กจำนวนมากถูกนำมาออกแบบเป็นโครงสร้างที่มีความเป็นเอกลักษณ์พิเศษสำหรับงานสถาปัตยกรรมนี้โดยเฉพาะ ซึ่งหากจะพูดถึงเหล็กที่ถูกนำมาใช้ในงานสถาปัตยกรรมหรืองานตกแต่งทั่วไป ก็จะถูกจำแนกออกเป็นหลายประเภทด้วยกัน ตัวอย่างเช่น

เหล็กรูปพรรณรีดร้อน คือ เหล็กที่มีการรีด ตอนที่เหล็กยังมีอุณหภูมิสูงประมาณ 1,200 องศา เพื่อให้ได้รูปทรงตามที่ต้องการ เช่น เหล็ก H-Bean, I-Beam, Channel ซึ่งในการรีดเหล็กในขณะที่มีอุณหภูมิสูงนี้ เป็นกรรมวิธีที่ให้ความร้อนแก่เหล็กและทำให้เหล็กเย็นตัวลงเป็นลำดับ เพื่อลดความเครียดในเนื้อเหล็กและทำให้ผลึกเหล็กมีความละเอียดมากขึ้น ซึ่งทำให้เหล็กมีกำลังและความเหนียวสูงขึ้น ซึ่งสามารถรีดเหล็กที่มีความหนาที่มากๆได้ ส่งผลให้เมื่อมีการนำไปออกแบบใช้งาน จะสามารถใช้งานได้หลากหลาย

เหล็กรูปพรรณขึ้นรูปเย็น​ คือ เป็นการขึ้นรูปจากเหล็กแผ่นที่มีอุณหภูมิปกติ โดยเป็นการพับ แผ่นเหล็กและเชื่อมให้กลายเป็น เหล็กกล่อง เหล็กท่อกลม หรือนำแผ่นเหล็กมาพับเป็นตัว Z ซึ่งการนำเหล็กแผ่นมาพับหรือม้วนนั้น จะต้องมีการเชื่อมเหล็กเข้าด้วยกัน และต้องมีการตรวจสอบรอยเชื่อมดังกล่าว จัดเป็นกรรมวิธีที่ทำให้เกิด strain-hardening ในเหล็ก และทำให้เหล็กมีกำลังและความแข็งของผิวต่อการกดสูงขึ้นมากกว่าเหล็กรูปพรรณรีดร้อน แต่จะมีผลทำให้ความเหนียวของเหล็กลดลง ประเภทการใช้งานของเหล็กรูปพรรณขึ้นรูปเย็น​ มักนิยมใช้กันมากในงานตกแต่งสถาปัตยกรรม  เช่น  เหล็กกล่อง ,เหล็กท่อกลม ฯลฯ

วัสดุปูพื้นประเภทพื้นไม้  พื้นไม้ (wood flooring) แบ่งชนิดของไม้ออกเป็น 2 ประเภท คือ ไม้เนื้อแข็ง หรือ Hard wood และไม้เนื้ออ่อน หรือ Soft wood โดยไม้ที่มีใบกว้างเราจะเรียกว่าเป็นไม้เนื้อแข็ง ในขณะที่ไม้ที่มาจากพืชตระกูลสนเราจะเรียกว่า ไม้เนื้ออ่อน ซึ่งในความเป็นจริง ไม้ในกลุ่มหลังนี้ก็มีความแข็งที่สามารถจัดเข้ากลุ่มแรกได้ สำหรับในประเทศไทยได้มีการแยกประเภทไม้ให้ละเอียดยิ่งขึ้นตามลักษณะความแข็งแรงของไม้ ไม้เนื้ออ่อน ไม้เนื้อแข็ง ไม้เนื้อแกร่ง

ผนังปูนเปลือย บางส่วนของผนังภายในเป็นปูนเปลือย หรือผนังที่โชว์เนื้อแท้ของงานปูนโดยไม่ทาสีทับ ซึ่งผนังปูนเปลือยแบบดั้งเดิม จะทำโดยการนำปูนไปหล่อในแม่พิมพ์ไม้ หรือโลหะ แล้วทิ้งให้ปูนเซ็ทตัว เมื่อถอดแบบออกจะมีร่องรอยของแบบตามวัสดุที่เลือกใช้บนผิวของผนังปูน เช่น รอยน็อต รอยตะปู หรือลายของไม้ มีความดิบเท่ที่หลายคนชื่นชอบ ซึ่งวิธีนี้ค่อนข้างยุ่งยาก และใช้งบประมาณมาก ปัจจุบันช่างส่วนมากจึงนิยมก่ออิฐแดงฉาบปูนธรรมดา แล้วฉาบตกแต่งผิวให้มีลักษณะตามที่ต้องการ ซึ่งผนังจะออกมาเป็นอย่างไร ขึ้นอยู่กับเทคนิคการฉาบ วัสดุที่ใช้ และฝีมือของช่าง

ได้นั่งทำงานในพื้นที่ซึ่งเหมือนกับคุณได้นั่งอยู่ท่ามกลางธรรมชาติ The spheres สำนักงานใหญ่ Amazon ถือเป็นสถาปัตยกรรมที่สวยงามในหลายมิติ และน่าสนใจเป็นอย่างมาก ทั้งไอเดีย การเลือกใช้วัสดุ การตกแต่ง ที่สอดรับกับการใช้ชีวิต กระตุ้นไอเดียของผู้ที่ทำงาน  ถือเป็นออฟฟิศระดับโลกและเป็นออฟฟิศในฝันของคนทั่วโลกก็ว่าได้ หากนำไดเดียเหล่านี้มาปรับใช้ในประเทศไทยก็คงเป็นออฟฟิศ Landmark ที่สำคัญของไทยอย่างแน่นอน

Data : www.seattlespheres.com/explore-the-building, https://www.archdaily.com, https://www.wazzadu.com, https://krajok.com/low-iron-glass,https://itdang2009.com

Photo : www.archpaper.com, Archdaily.com, wowowhome.com